فضاهای مثبت و منفی در طراحی لوگو

استفاده از فضای منفی و مثبت یکی دیگر از تکنیک ها برای دیزاین لوگو است. در این مطلب به بررسی فضاهای منفی و مثبت در طراحی لوگو خواهیم پرداخت.

پیشگفتار

طراحی لوگو را چگونه می توان به صورت کاربردی انجام داد؟ این سوال ممکن است قبل از دیزاین لوگو ذهن طراح و مشتری را به سمت خود جلب کند. یک طراح در زمان دیزاین لوگو باید به نسبت فضای مثبت و فضای منفی توجه داشته باشد. رعایت نسبت بین این دو فضا باعث می شود که طرح لوگو توسط مخاطب راحت تر درک شود. 

مقدمه

• بررسی فضاهای منفی و مثبت در طراحی لوگو 
• فضاهای مثبت و منفی روی دیزاین لوگو چه تاثیری دارند؟ 
• اصول گشتالت برای دستیابی به طراحی یک لوگوی خوب

• اصل اول: اصل مجاورت یا نزدیکی
• اصل دوم: اصل تداوم یا پیوستگی 
• اصل سوم: اصل بستار یا یکپارچگی 
• اصل چهارم: اصل شکل و زمینه
• اصل پنجم: اصل تقارن 

• نکاتی برای استفاده از فضاهای منفی و مثبت در طراحی لوگو 
• چرا باید از فضاهای منفی در طراحی لوگو استفاده نماییم؟
• سخن پایانی

بررسی فضاهای منفی و مثبت در طراحی لوگو 

قبل از هر چیز بهتر است با مفهوم فضاهای منفی و مثبت برای Logo Design آشنا شوید. فضای مثبت در واقع به سوژه مستقیم در یک اثر هنری گفته می شود و طراح باید روی این نواحی تمرکز داشته باشد. فضای منفی نیز به پس زمینه یا مناطقی که در اطراف سوژه مستقیم قرار دارند گفته می شود. شایان ذکر است که فضا چه مثبت باشد و چه منفی، می تواند اجزای طرح لوگو را به یکدیگر پیوند دهد. حال که با مفهوم این دو فضا آشنا شدید در ادامه این مطلب قصد داریم تا تاثیر این دو فضا را در طراحی لوگو مورد بررسی قرار دهیم. 

فضاهای مثبت و منفی روی دیزاین لوگو چه تاثیری دارند؟ 

بدون استفاده از این دو فضا شما نمی توانید طراحی لوگو را به بهترین نحو انجام دهید. به همین دلیل این دو فضا مکمل یکدیگر در نظر گرفته می شوند.
 به عنوان مثال یک طرح علامت تجاری را در نظر بگیرید که در آن طراح از فضای منفی برای طراحی لوگو استفاده نکرده است. بدون تردید لوگویی که بدین صورت طراحی شده است دارای طرح بیش از حد شلوغی می باشد. در نتیجه طرح علامت تجاری برای مخاطب خوانا و قابل درک نیست. 
عدم استفاده مناسب از فضای مثبت در دیزاین لوگو نیز تاثیر مخربی روی طرح نهایی لوگو دارد. اگر از فضای مثبت به اندازه کافی استفاده نکنید و بیشتر طرح شما دارای فضای منفی باشد بدون تردید طرح لوگو یک لوح خالی به نظر می رسد. 

اصول گشتالت برای دستیابی به طراحی یک لوگوی خوب

 گشتالت یک اصل روانشناسی می باشد.  در واقع Gestalt Theory به بررسی ادراک بصری توسط مغز بشر می پردازد. علاوه بر اصل ایده پردازی در لوگو، اغلب طراحان لوگو از این اصول برای طراحی لوگوی خلاقانه استفاده می کنند. 
مهم ترین اصول گشتالت برای طراحی لوگو عبارتند از: 

اصل اول: اصل مجاورت یا نزدیکی

اجزایی که در طرح لوگو به یکدیگر نزدیک می باشند به عنوان مجموعه ای واحد در نظر گرفته می شوند. زمانی که ما اجزای یک طرح را نزدیک به یکدیگر می بینیم تمایل زیادی پیدا می کنیم تا آن ها را به یکدیگر مرتبط نماییم. حتی اگر اجزاء متفاوت باشند ما باز هم به دلیل نزدیک بودن اجزاء آن ها را در یک گروه قرار می دهیم. به این نکته توجه داشته باشید که مقدار فضای منفی در طرح آرم می تواند شکل گروه را مشخص نماید. 

اصول دوم: اصل تداوم یا پیوستگی 

بر اساس این اصل چشم ما می تواند بین عناصری که در یک مسیر قرار دهند ارتباط برقرار سازد. طبق این اصل می توان گفت فضاهای منفی یا شکاف هایی که در بین فضای مثبت قرار گرفته اند برای ایجاد توهم مورد استفاده قرار می گیرند. 

اصل سوم: اصل بستار یا یکپارچگی 

زمانی که قسمتی از طرح آرم تجاری حذف می شود چشم انسان می توان آن را تکمیل نماید. در نتیجه می توان گفت اصل بستار از کمال گرایی یک انسان سرچشمه گرفته است. 

اصل چهارم: اصل شکل و زمینه 

این اصل دارای ارتباطی مستقیم با فضای مثبت و منفی است. چشم هر انسانی به صورت خودکار به سمت اشکالی که به شکل مثبت کشیده شده اند جلب می شود. یک طراح در زمان طراحی لوگو باید به این نکته توجه داشته باشد که فضاهای منفی باعث می شوند که ترکیب کلی طرح علامت تجاری موثرتر به نظر برسد.  
به صورت واضح تر می توان گفت ذهن یک انسان همیشه تمایل به این دارد که بخشی از طرح علامت تجاری را به عنوان پس زمینه در نظر بگیرد. از نظر ذهن بخش دیگر طرح لوگو به عنوان پیش زمینه در نظر گرفته می شود. در نتیجه طراح باید فضاهای مثبت و منفی را در زمان طراحی لوگو به گونه ای با یکدیگر ادغام نماید این دو فضا به درستی ایجاد شوند. در این صورت می توان گفت ذهن انسان این دو فضا را نمی تواند به عنوان دو فضای مستقل در نظر بگیرد. 

اصل پنجم: اصل تقارن 

در برخی از مواقع دو اجزای یک آرم تجاری با یکدیگر بر اساس یک محور تقارن پیدا می کنند. که در این صورت ذهن این دو اجزاء را مرتبط با یکدیگر در نظر می گیرد. اگر این دو جزء باهم هیچ ارتباطی نداشته باشند باز هم از نظر ذهن با یکدیگر دارای ارتباط می باشند. 

نکاتی برای استفاده از فضاهای منفی و مثبت در طراحی لوگو 

در زمان استفاده از فضاهای مثبت و منفی در طراحی لوگو نکات زیر را مد نظر داشته باشید: 
1.    در زمان انجام طراحی لوگو از فضاهای منفی بیش از حد استفاده نکنید. اگر فضای منفی به کار برده شده در طرح علامت تجاری بیش از اندازه باشد فضای مثبت دیده نمی شود. در نتیجه طرح علامت تجاری کاربردی به نظر نمی رسد. 
2.    اگر در زمان طراحی یک لوگو بتوانید تناسب بین فضای خالی و فضای مثبت را رعایت نمایید مخاطبین می توانند به راحتی متوجه پیام و شعار برند شما شوند. 
3.    در صورتی که تمایل دارید طرح لوگو روی مخاطب تاثیر بیشتری داشته باشد بهتر است از فضای منفی کمی بیشتر استفاده کنید. استفاده از فضاهای منفی بیشتر همچنین باعث می شود تا تمرکز مخاطب روی طرح علامت تجاری بیشتر شود. 
4.    در صورتی که تمایل دارید توجه مخاطبان را به سمت خود جلب نمایید بهتر است روی فضای مثبت تمرکز بیشتری داشته باشید. شایان ذکر است که نباید فضای منفی را بیش از حد کم نمایید زیرا از خوانایی طرح لوگو کاسته می شود. 
5.    در حالت کلی از به کار بردن فضاهای مثبت و منفی بیش از حد اندازه مجاز خودداری نمایید. 

چرا باید از فضاهای منفی در طراحی لوگو استفاده نماییم؟

همانطور که ذکر شد سوژه اصلی فضای مثبت در نظر گرفته می شود. علاوه بر تصویر اصلی چندین تصویر دیگر در طرح علامت تجاری وجود دارند که این تصاویر معنادار هستند. به این تصاویر معنادار فضای منفی گفته می شود. 
استفاده از فضاهای منفی در طراحی لوگو دارای مزیت های بیشماری است که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: 
1.    طرح علامت تجاری ساده و در عین حال جذاب تر به نظر می رسد. 
2.    فضای منفی باعث می شود تا طرح علامت تجاری در ذهن مخاطبان راحت تر ثبت شود. 
3.    فضاهای منفی باعث می شوند که مخاطبان روی طرح لوگو تمرکز بیشتری داشته باشند. 
4.    اگر فضاهای منفی در زمان طراحی لوگو به درستی به کار برده شوند طرح لوگوی شما متمایز تر به نظر می رسد. 

سخن پایانی

استفاده از فضاهای منفی و مثبت جزو مهم ترین بخش طراحی لوگو به شمار می رود. اگر بتوانید فضای مثبت و منفی را در طرح لوگو به درستی پیاده‌سازی کنید بدون تردید ظاهر لوگو کاربردی‌تر به نظر می رسد.